Historia

Parafia

Według tradycji, utrzymywanej zwłaszcza w dawnych informatorach kościelnych, pierwszy kościół w Bodzanowie konsekrować miał i uposażyć św. Stanisław ze Szczepanowa, biskup krakowski, męczennik. Należałoby, zatem przyjąć, że fakt ten mógł mieć miejsce w II połowie wieku XI. św. Stanisław urodził się, bowiem w 1035 r. i zginął zamordowany na Skałce 11 kwietnia 1079.

W owym czasie prowadzili intensywną pracę krzewienia wiary chrześcijańskiej i organizowania najniższych komórek administracji kościelnej, czyli parafii w tych okolicach benedyktyni z Tyńca, potężny zakon, mający już wówczas w swych rękach kilkadziesiąt wsi a nawet kilka miast. W wieku XII jego własnością staje się wśród wielu innych, również wieś Bodzanów, wymieniona w łacińskim dokumencie z 1229 r. jako Bocanovo. Około roku 1216 erygowana zostało tu parafia, obejmująca początkowo swym zasięgiem duży obszar, w którym znalazły się wsie:Zabawa, Węgrzce, Podłęże, Ochmanów, Zakrzów, Zakrzowiec, Słomiróg, Zagórze, Staniątki, Chrość, Kruszynowa (bliżej nie zidentyfikowana co do lokalizacji wieś, dziś nazwa zaginęła) i Kawki.

Wszystkie wymienione wsie, oprócz Kawek, były własnością klasztoru PP. Benedyktynek ze Staniątek – klasztoru, erygowanego w tym samym czasie, co parafia w Bodzanowie, i pozostającego pod jurysdykcją Opatów tynieckich aż do 1592 r. Można więc przyjąć, że parafia bodzanowska niemal w całości znalazła się w rękach dwu potężnych klasztorów reguły św. Benedykta: męskiego i żeńskiego. Być może, że jako dowód tej ścisłej przynależności, nadano temu kościołowi to samo wezwanie św. Apostołów Piotra i Pawła, jakie nosi od wieków macierzysta świątynia benedyktynów w Tyńcu.

Kościół

W ciągu tylu wieków przesunęło się przez wzgórze kościelne w Bodzanowie zapewne kilka budynków sakralnych. Drewno nie jest bowiem materiałem trwałym i łatwo ulega niszczącym wpływom klimatycznym. Jak świadczą dokumenty, rzadko który budynek kościelny cieszył się przez dłuższy czas dobrym stanem. Obecny budynek kościelny konstrukcji zrębowej, jednonawowy, powstał w trzech dość odległych od siebie etapach czasowych.

I. Najstarszą cześć (bez wieży i kruchty, czyli przedsionka) zbudowaną w I połowie wieku XVIII stanowi nawa z chórem muzycznym i z węższym prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Przy prezbiterium od strony północnej znajduje się zakrystia (przebudowana i znacznie powiększona w roku 1972). Ołtarz główny rokokowy pochodzi z roku 1769, dwa ołtarze boczne rokokowe – z 1771 r. i ambona rokokowa z 1776 r. Późnobarokowa chrzcielnica oraz dwa późnobarokowe konfesjonały z II połowy wieku XVIII zakupione zostały w roku 1834 ze zlikwidowanego kościoła Duchaków w Wieliczce (obecny gmach magistratu w tym mieście). Wiszące na ścianach wnętrza obrazy stacji Męki Pańskiej pochodzą z II połowy XVIII wieku.

II. Wieża, nakryta daszkiem piramidowym, dobudowana została do opisanego wyżej korpusu kościoła w roku 1786. Sam korpus, ze względu na jego bardzo lichy stan. uległ w tymże samym roku gruntownej odbudowie z zachowaniem dawnego kształtu. Wieżyczka na sygnaturkę, barokowa, odnowiona została i pokryta blachą w latach 1870 i 1923.

III. Kruchta zachodnia (przedsionek) dobudowana została w roku 1910. W jej wnętrzu na ścianie południowej znajdowały się do lat 70 minionego wieku dwa zabytkowe obrazy: „Droga na Golgotę” z pierwszej połowy XVII wieku oraz „’Triumf śmierci” z drugiej połowy XVII wieku. Oba obrazy wraz z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem z początku wieku XV znajdują się obecnie w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie jako depozyt kościoła bodzanowskiego.

Kościół kryty był pierwotnie w całości gontem, później dachówką. A ponieważ jej ciężar bardzo źle wpływał na starą drewnianą konstrukcję kościoła, zdjęto dachówkę i pokryto dach blachą.

Dzwonnica

Została zbudowana w roku 1860 a w niej trzy dzwony o imionach i wadze:

Józef – 450 kg, Piotr Paweł – 260 kg, Maryja – 160 kg

Dzwony odlane były w Przemyślu przez ludwisarza J. Pełczyńskiego w roku 1974.

Cmentarz przykościelny

Cały teren wokół kościoła jak również pod posadzką w jego wnętrzu to dawny cmentarz grzebalny pełniący swą funkcję prawdopodobnie aż do lat trzydziestych wieku XIX. Ostatni pomnik nagrobny, usunięty podczas remontu kościoła w roku 1972 nosił datę 1815. Pod posadzką w prezbiterium po prawej stronie wzdłuż fundamentu znajduje się sklepiony grobowiec z cegły. Doczesne szczątki zmarłych, dorosłych i dzieci spoczywają na całej przestrzeni pod posadzką kościoła.

Mur otaczający cmentarz wykonany został w 1865 roku z kamienia dobczyckiego.

Sporządzono na podstawie dokumentów z kancelarii urzędu parafialnego w Bodzanowie, Archiwum Metropolitalnego w Krakowie oraz książki: Katalog zabytków sztuki w Polsce, Powiat Krakowski, opr. Józef Lepiarczyk. Ministerstwo Kultury i Sztuki. Warszawa 1951.